TPM चा इतिहास .
TPM या संकल्पनेचा विकास जपान मध्ये झाला.
- BREAKDOWN MAINTENANCE - साधारण १९५० पर्यंत औद्योगिक क्षेत्रामध्ये यंत्र बंद पडल्यावरच त्याची दुरुस्ती केली जायची म्हणजे आपण यंत्र बंद पडायची वाट पाहतो व ते होताच दुरुस्ती करतो. या प्रकार मध्ये आपण यंत्र बंद पडू नये म्हणून आपण विशेष काम करीत नाही व त्यामुळेच यंत्रे बंद पडण्याचे प्रमाण कमी होत नाही.
१९५१ साली यंत्रामध्ये बिघाड होऊ नये यासाठी यंत्राची काळजी (PREVENTIVE MAINTENANCE)
ची सुरवात झाली अर्थात हि संकल्पना अमेरिकेकडून घेण्यात आली होती. निप्पोनडेन्सो या टोयोटा समूहामधील कंपनीमध्ये सर्वप्रथम बिघाड प्रतिबंधक निगा (PREVENTIVE MAINTENANCE) ची सुरवात झाली.
- बिघाड प्रतिबंधक निगा (PREVENTIVE MAINTENANCE) या पद्धतीमध्ये उत्पादन विभागातील कामगार उत्पादन करतात आणि मेंटेनन्स विभागातील कामगार यंत्राची काळजी घेतात परंतु निप्पोनडेन्सो मध्ये मोठ्या प्रमाणावर स्वयंचलित यंत्रे असल्याने, काळजी घेण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर मनुष्य बळाची गरज मेंटेनन्स विभागात भासू लागली. यामुळेच निप्पोनडेन्सो च्या व्यवस्थापनाने ठरवले कि उत्पादन विभागातील कामगार आपापल्या यंत्राची काळजी घेतील (यालाच स्वयं देखभाल असे म्हणतात ) आणि मेंटेनन्स विभागातील कामगार ज्या ठिकाणी मोठ्या कौशल्याची गरज आहे अशा प्रकारची कामे करतील. अशा प्रकारे निप्पोनडेन्सोने जिथे Priventiv maintenance करीत असतानाच स्वयं देखभाल अर्थात Autonomous Maintenance सुरु केले.उत्पादन विभागातील कामगार आपल्या यंत्राची काळजी घेऊ लागल्यामुळे मेंटेनन्स विभागातील कामगार यंत्राच्य सुधारणेवर जास्त लक्ष देऊ लागले आणि या सुधारणा नवीन येणाऱ्या यांत्रावारही राबवल्या जाऊ लागल्या याचा परिणाम बिघाड होण्यास प्रतिबंद (Maintenance Prevention )होण्यात झाला.
- १९७१ याच preventive maintenance आणि Maintenance Prevention च्या संयोगातून Total Productive Maintenance (संपूर्ण उत्पादनक्षम देखभाल)चा उगम झाला .उत्पादनक्षम देखभालीचे ध्येय प्रकल्प व सयंत्राची परिणामकारकता वाढवणे हे आहे.
- यानंतर निप्पोनडेन्सो ने गुणवत्ता गट स्थापन केले आणि कामगार व कर्मचारी यांचा सहभाग गुणवत्ता वाढीसाठी केला. आणि सर्व कामगारांच्या सहभागातून संपूर्ण उत्पादनक्षम देखभाल सुरु केली. त्यांच्या या कार्यासाठी JIPM (Japan Institute of Plant Maintenance)या संस्थेने TPM राबवण्यास्ठी व विकसित करण्यासाठी विशेष पारितोषिक देऊन गौरविले. अशारितीने निप्पोनडेन्सो हि TPM प्रमाणपत्र मिळवणारी पहिले कंपनी ठरली.
- JIPM (Japan Institute of Plant Maintenance) हि संस्था विविध देशातील औद्योगिक क्षेत्रामध्ये TPM राबवण्यासाठी मार्गदर्शन करते तसेच टि पी एम मध्ये सर्वोत्कृष्ट काम करणाऱ्या कंपनीस या संस्थे तर्फे विशेष पारितोषिक दिले जाते.
- भारतामध्ये JIPM आणि CII ( Confederation of Indian Industries) यांच्या सहकार्यातून TPM Club Of India हि संस्था TPM बद्दलचे मार्गदशन भारतातील कंपन्यांना करते.
- भारतामध्ये १९९५ साली सर्वप्रथम विक्रम सिमेंट्स या कंपनीला टि पी एम पारितोषिक मिळाले.
